مقدمه
ارزهای دیجیتال در سالهای اخیر به موضوعی پر مخاطب در جهان تبدیل شده است. مزایای فراوان این تکنولوژی مانند غیر متمرکز بودن و دسترسی برای همه افراد، باعث شده تا تعداد کاربران این حوزه به شکلی روزافزون گسترش یابد. با افزایش تعداد مخاطبان، به نسبت اطلاعات و آموزشهای آن نیز زیاد شده و در این مقاله ما تلاش کردیم تا 21 مورد از پر تکرارترین سوالات مربوط به ارزهای دیجیتال و بلاک چین را بررسی کنیم.
1- ارزهای رمزپایه (ارز دیجیتال) چیست؟
این یک سوال به ظاهر ساده است، اما از آنجایی که اکثر مردم اطلاع دقیقی از ماهیت آن ندارند، بد نیست توضیح کوتاهی پیرامون آن بدهیم. ارزهای دیجیتال یک نوع دارایی دیجیتال هستند که به عنوان وسیله مبادلهای، برای خرید کالاها و خدمات، توسط افراد استفاده میشوند. با گذشت زمان، عملکرد این داراییها گسترش یافته است.
2- فراتر از روش پرداخت، سایر کارکردهای ارزهای دیجیتال چیست؟
ارزش کریپتوکارنسی را میتوان به داراییهای اساسی و مختلفی مرتبط کرده و یا موارد کاربرد آن را گسترش داد، مانند ارتباط با دلار و یورو و سایر ارزهای فیات، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی، سکههای حریم خصوصی (فرستنده و گیرنده ناشناس هستند)، توکنهای حاکمیتی (به مالکان حق رای در تصمیمگیریهای مربوط به توسعه آینده بلاک چین میدهد)، توکنهای ابزاری، توکنهای قابل تعویض (ویژگیهایی متمایز از سایر ارزهای دیجیتال دارد و مالکیت آثار هنری را نشان میدهد) و غیره. بسیار مهم است که بدانید هدف و کارکرد ارز دیجیتالی که مالک آن هستید، چه مواردی است.
3- تراکنشهای ارز دیجیتال چگونه ثبت میشوند؟
تراکنشهای ارزهای دیجیتال در یک دفتر کل دیجیتال مشترک (توزیع شده) به نام بلاک چین ثبت میشوند. این تکنولوژی، یک فناوری غیر متمرکز است که در بسیاری از رایانهها پخش شده و هر تراکنش را ثبت میکند تا امنیت این تاریخچه تضمین شود.
4- آیا بلاک چین و ارزهای دیجیتال یکسان هستند؟
خیر. بلاک چین، یک فناوری است که به ارزهای دیجیتال اجازه کار میدهد. بلاک چین (شبکه) یک دفتر کل غیر متمرکز و دیجیتال از تراکنشها است که برای ارزهای دیجیتال و سایر داراییهای مشابه، استفاده میشود. مهم است که فناوری پشت ارزهای دیجیتال را از ارزهای دیجیتال واقعی جدا کنیم.
5- عباراتی مانند کریپتو، کوین، توکن و ICO را توضیح دهید؟
در اینجا یک واژهنامه مختصر آورده شده است:
Crypto: اصطلاحی برای همه ارزهای دیجیتال و یا مجازی.
سکه (Coin): به طور کلی، هر ارز دیجیتالی که دارای بلاک چین مجزای خود است.
توکن: به طور کلی، هر ارز دیجیتالی که بر روی بلاک چین موجود (بلاک چینی که متعلق به خود پروژه نباشد) ساخته میشود، به عنوان مثال، برخی از شرکتها ارزهای دیجیتال خود را منتشر میکنند که توکن نامیده میشود، که میتواند برای خرید کالا یا خدمات به طور خاص از شرکت صادرکننده استفاده شود و این توکن، در بلاک چین مربوط به یک سکه دیگر، راهاندازی شده است.
ICO: مخفف Initial Coin Offering. این عبارت شبیه به یک شرکت خصوصی است که از طریق عرضه اولیه عمومی (IPO)، جایگاه خود را پیدا و مشخص میکند و راهی برای جمعآوری سرمایه برای یک ارز دیجیتال جدید یا گسترش خدمات برای سکههای موجود میباشد. مثلا یک کمپانی، توکنی برای خود راهاندازی میکند، این توکن را در یک عرضه اولیه منتشر میکند، سپس از طریق ICO به جمعآوری سرمایه برای پروژه خود میپردازد.
6- برترین ارزهای دیجیتال کدامند؟
محبوبترین و پرمخاطبترین ارز دیجیتال، بیتکوین است. از اوایل ژانویه 2021، کل بازار ارزهای دیجیتال بیش از 1 تریلیون دلار ارزش دارد و بیت کوین حدود 700 میلیارد دلار آن را به خود اختصاص داده است. نکته جالب این است که بیش از 12،000 ارز دیجیتال وجود دارد و این عدد همچنان در حال رشد است. پنج مورد برتر با بیش از 80 درصد ارزش بازار، بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH)، تتر (USDT)، بایننس کوین (BNB) و یو اس دی کوین (USDC) هستند.
7- چرا این همه ارز دیجیتال وجود دارد؟
به این دلیل که مردم موفقیت بیت کوین را دیدند و سعی کردند عملکرد آن را بهبود بخشند و عملکرد جدیدی را با ارزهای دیجیتال جدید ارائه دهند. علاوه بر این، سرمایهگذاران و توسعهدهندگان مطمئنا در تلاش هستند تا از این طریق، کسب درآمد خوبی داشته باشند.
8- آیا ارزهای دیجیتال میتوانند شکست بخورند؟
جواب بدون شک مثبت است! تخمین زده میشود که نزدیک به 2،000 پروژه ارز دیجیتال در سالهای اخیر شکست خوردهاند و شاید بتوان یکی از بزرگترین شکستها را در پروژه (Terra) با رمز ارز لونا (LUNA) جستجو کرد. این موضوع به دلایل مختلفی رخ میدهد، مانند کمبود بودجه در شروع و پس از راهاندازی، عدم تکامل و پیشرفت پروژه، کلاهبرداری بودن پروژه و غیره. بسیاری از شکستها در طول توسعه عرضه اولیه سکه در سالهای 2017 – 2018 اتفاق افتاد.
9- شنیدهام که ارزهای رمزنگاری شده برای فعالیتهای غیر قانونی استفاده میشوند. آیا این درست است؟
از آنجایی که ارز دیجیتال بر روی یک شبکه غیر متمرکز که فاقد قدرت مرکزی است، کار میکند، امکان مبادله ارز دیجیتال بدون ثبت هویت وجود دارد. بله، از همان ابتدا فعالیتهای مجرمانه با ارزهای دیجیتال وجود داشته است. اما این موضوع بستگی به خود کاربر دارد.
با این حال، بلاک چین هر تراکنش را به صورت عمومی ثبت میکند، و در حالی که نامها به آدرسها اختصاص داده نمیشود، امکان ردیابی فعالیتها در یک صرافی کریپتو که کاربر نهایی را میشناسد، وجود دارد. تخمینها برای تعداد تراکنشهای غیر قانونی متفاوت است و طرفداران ارزهای دیجیتال، همواره به فعالیت غیر قانونی با ارزهای سنتی اشاره میکنند تا نشان دهند که استفاده غیر قانونی در همه جا رخ میدهد.
10- آیا خرید ارز دیجیتال در ایران برای من قانونی است؟
بله. در سالهای اخیر، صحبتهای زیادی پیرامون قانونی بودن یا نبودن ارزهای دیجیتال در ایران مطرح شده است. دولت و مجلس، قوانینی برای حمایت از کاربران این حوزه تعیین کردهاند. اگر استفاده از این داراییها برای امور مجرمانه و خلاف قانون نباشد، هیچ محدودیت و مشکلی برای کاربر وجود نخواهد داشت و در کل، خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران مجاز است.
از طرف دیگر، در حال حاضر با این که صرافیهای ارز دیجیتال باید طبق قوانین خاص و مشخصی فعالیت کنند، اما هنوز هیچ صرافی ارز دیجیتالی، ای نماد یا همان نماد اعتماد الکترونیکی ندارد. اما در صورت بروز هر گونه مشکل، کاربران میتوانند پیگیری قانونی داشته باشند.
11- خب من ریال دارم، چگونه ارز دیجیتال بخرم؟
چند روش برای این کار وجود دارد، اما سادهترین و کمهزینهترین آنها، از طریق صرافی آنلاین ارز دیجیتال است. شما یک حساب کاربری ایجاد میکنید و از آنجا ریال انتقال داده و ارز دیجیتال مورد نظر خود را خریداری میکنید. صرافی به شما امکان خرید، فروش و نگهداری ارزهای دیجیتال را میدهد. تجربه کاربر، هزینهها و الزامات شناسایی کاربر، همگی بر اساس مبادله مد نظر و صرافیهای مختلف، متفاوت هستند. بنابراین مهم است که قبل از انجام هر کاری در این زمینه تحقیق کنید. کاربرانی که قصد تجارت در ارزهای دیجیتال را دارند، میتوانند از صرافیهای خارجی و داخلی به این جهت استفاده نمایند اما در نظر داشته باشید که به دلیل عدم دسترسی ساده به صرافی خارجی، استفاده از صرافی داخلی برای کاربران ایرانی بسیار کارآمدتر و مناسبتر است. علاوه بر این، شرکتهای فینتک و فناوری مانند PayPal نیز شروع به ارائه این خدمات کردهاند.
12- کیف پول کریپتو یا کیف پول دیجیتال چیست؟
به زبان ساده، کیف پولهای کریپتو یا والت دیجیتال، مکانهایی برای ذخیره داراییهای دیجیتالی، به شکلی امنتر از یک صرافی هستند. شما داراییهای خود را از طریق یک حساب صرافی (برای کیف پولهای متعلق به صرافیها)، کیف پول حضانتی (مسئولیت محافظت از داراییها را بر عهده دارد) و یا خارج از صرافی (کیف پول غیرحضانتی که تمام مسئولیت را بر عهده کاربر قرار میدهد) نگهداری میکنید. همچنین شما میتوانید یک کیف پول آنلاین ایجاد کنید که به اینترنت متصل است و یا از دستگاهی که به اینترنت متصل نیست (کیف پول سرد) استفاده کنید. کیف پولهای سرد، امنترین راه برای ذخیره ارز دیجیتال شما هستند، اما برای نگهداری طولانیمدت در نظر گرفته شدهاند، زیرا به اینترنت متصل نیستند. با ذخیرهسازی سرد، باید کلیدهای خصوصی خود (شماره شناسه ارز دیجیتال خود) را به خاطر بسپارید.
13- آیا راههایی برای خرید خارج از صرافی وجود دارد؟
باور کنید یا نه، دستگاههای خودپرداز بیت کوین چند سالی است که در سراسر جهان وجود دارند (در ایران هنوز چنین دستگاهی نیست). یعنی شما پول نقد خود را وارد میکنید و بیت کوین به کیف پول دیجیتالی امن شما منتقل میشود. مبادلات همتا به همتا (P2P) نیز وجود دارد. به این شکل که کاربران آنچه را که قصد خرید یا فروش آن را دارند در یک پلتفرم مشخص و منتشر کرده و با فروشنده یا خریدار نهایی ارتباط میگیرند.
14- اگر بخواهم در معرض این داراییها قرار بگیرم، آیا اوراق بهاداری (مانند یک صندوق قابل معامله در بورس) وجود دارد که بتوانم آن را بخرم؟
این مدل از اوراق بهادار، محصولاتی هستند که تازه وارد بازار شدهاند و هنوز به شکل گسترده در دسترس تمامی کاربران دنیا قرار ندارند. طراحی این محصولات برای این است که کاربران در معرض ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم، اما بدون نیاز به خرید مستقیم قرار بگیرند. فراتر از کارمزد انجام این کار، این محصولات در حال حاضر با قیمت بسیار بالایی نسبت به قیمت ارزهای دیجیتال زیربنایی معامله میشوند. در نتیجه شاید هنوز اوراق بهادار مربوط به ارز دیجیتال، گزینه مناسبی برای تجارت نباشد اما میتوان در آینده، منتظر چنین مواردی با ویژگیهای بهتر و جدید بود.
15- اوراق بهادار بخرم یا ارز دیجیتال؟
بسته به اینکه از چه کسی بپرسید، به احتمال زیاد پاسخ متفاوتی دریافت خواهید کرد. برخی از سرمایهگذاران بر این باورند که اوراق بهادار یا اوراق قرضه، در طول زمان، ذخیرهای از ارزش و پوششی در برابر کاهش ارزش پولهای سنتی خواهد بود. برخی دیگر میخواهند بخشی از اکوسیستم ارز دیجیتال و مزایای فراوان آن باشند و از آن به عنوان جایگزینی برای ارزهای سنتی استفاده کنند (نه به عنوان یک سرمایهگذاری فی نفسه، بلکه وسیلهای برای انجام معاملات). اما در کل، اکثر افراد جامعه در تلاشند تا از طریق اوراق بهادار یا ارزهای دیجیتال، در کمترین زمان به بیشترین سود ممکن برسند که این تفکر، اشتباه است. چرایی این اشتباه از حوصله این مقاله خارج است اما مد نظر داشته باشید که سرمایهگذاری، بستگی به اهداف سرمایهگذار دارد و بنا بر هدف تجارتی او، ممکن است فقط شامل یکی از اوراق بهادار یا ارز دیجیتال باشد و یا هردوی آنها.
16- آیا این درست است که میتوان در 24 ساعت شبانهروز و 7 روز هفته، معامله ارز دیجیتال انجام داد؟
بله، در بسیاری از صرافیها میتوانید در تمامی ساعات و تمامی روزهای ماه، معاملات خود را در این بازار انجام دهید. اما در برخی ساعات و برخی روزها، میزان نوسان ارزهای دیجیتال بیشتر است که این موضوع، به دلیل ساعات اداری کاری مناطق مختلف دنیا رخ میدهد. مثلا 2شنبهها که روز اول کاری در بسیاری از کشورها به حساب میآید، میزان نوسانات قیمتی را افزایش میدهد.
17- آیا واقعا قیمتها بسیار متغیر هستند؟
بله و خیلی زیاد! نمودارهای قیمتی پنج ساله اخیر بیت کوین و اتریوم نشان میدهند که هر کدام از این دو رمز ارز، بیش از 50 درصد کاهش و افزایش قیمتی را تجربه کردهاند. این موضوع، مختص این دو ارز نیست و تمامی ارزهای دیجیتال چنین تغییراتی را تجربه کردهاند که نیاز به دانش کامل در این زمینه قبل از هر گونه معامله و تجارت را الزامی میکند.
18- به عنوان یک شهروند ایرانی، آیا باید برای معاملات ارز دیجیتال مالیات پرداخت کنم؟
هنوز در ایران هیچ قانون مالیاتی برای ارزهای دیجیتال تصویب نشده است. در نتیجه تا زمان نگارش این مقاله، کاربران درون ایران که تجارت ارز دیجیتال انجام میدهند، هیچ مالیاتی در این زمینه پرداخت نمیکنند. اما ممکن است در چند سال آینده، این قوانین تصویب شود.
19- آیا میتوانم هک شوم؟ اگه هک بشم چی؟
متاسفانه سابقه هک شدن صرافیها و کیف پولهای آنلاین وجود دارد. این یکی از دلایل کلیدی برای تحقیق کامل در مورد اینکه کجا ارز دیجیتال خود را مبادله کنیم و داراییهای دیجیتال خود را به صورت امن ذخیره کنیم، است. در ایران متاسفانه اگر هک شدیم، بیمه یا چیز مشابهی برای جبران خسارت وجود ندارد. اما همین پوشش بیمهای نیز به طور کلی دارای سقف است و تضمین کاملی محسوب نمیشود، بنابراین هنوز خطر ضرر وجود دارد.
20- آیا پذیرش سازمانی برای ارزهای دیجیتال وجود دارد؟
افزایش پذیرش سازمانی و ارگانی در سال 2020 از سوی بانکهای سنتی، شرکتهای فناوری جدیدتر و برخی کمپانیها مشاهده شد. به عنوان مثال، Square و PayPal اکنون به کاربران امکان خرید، نگهداری و فروش ارزهای دیجیتال از طریق برنامههای خود و استفاده از آنها برای پرداخت در موارد خاص را ارائه میدهند. این مجموعهها همچنین روی محصولات و خدماتی مانند Fidelity با گروه داراییهای دیجیتال خود کار میکنند. در سالهای اخیر حتی برخی کشورها به شکل رسمی، حمایت یا استفاده از ارزهای دیجیتال در چرخه اقتصاد خود را اعلام کردهاند.
21- چه ملاحظات دیگری برای این موضوع وجود دارد؟ آیا قیمتها همچنان بالا خواهد رفت؟
ارز دیجیتال، یک فضای به سرعت در حال تحول در همه جبههها است: توسعه، سرمایهگذاری، نظارت و تجارت. با بلوغ بازار و درگیر شدن بازیگران سازمانی بیشتر، همه حوزههای پیرامون ارزهای دیجیتال (مثل تجارت، اجرا و نگهداری)، کارآمدتر، ارزانتر و ایمنتر خواهند شد. دولتها در حال بررسی قوانین، مقررات و افشای اطلاعات بیشتر برای جمعآوری هویت ثابت، کاهش فعالیتهای غیر قانونی و جمعآوری مالیات هستند. هنوز درباره بهترین حالت استفاده و حتی آنچه که در حال حاضر هست (ارز جایگزین مناسب، ذخیره ارزش، سرمایهگذاری، سوداگری و غیره) اتفاق نظر وجود ندارد. در نهایت، سهامداران و بازار، دهه آینده ارزهای دیجیتال را تعیین خواهند کرد.
جمعبندی
قطعا مانند هر شغل دیگری، فعالیت در حوزه ارز دیجیتال نیازمند دانش و اطلاعات است، پس قبل از هرگونه اقدام در جهت معامله، آموزشهای مناسبی کسب کنید. ما در بیدارز تلاش میکنیم تا از طریق سوالاتی که مخاطبان زیادی از ما پرسیده بودند را در این مقاله گردآوری کردیم اما واضح است که باید این لیست، خیلی طولانیتر از 21 سوال است. از نظر شما چه سوال دیگری در این لیست میتواند قرار داشته باشد؟